POLISH CASES AND THEIR FUNCTIONS

Polish belongs to the group of inflected languages, which means that words change their forms and endings depend on their position in a sentence. The cases describe the position of nouns, pronouns and adjectives, and signalize the meaning. In English the word order in a sentence has a similar function to the Polish cases. In the sentence: Tom has a cat we know that Tom is the subject and cat is the direct object. We know it because in English the subject goes before a verb and the object after. The same sentence in Polish can have few variants:
Tom ma kota./ Kota ma Tom/  Ma Tom kota./ Ma kota Tom./ Kota Tom ma./ Tom kota ma.
They all mean the same. In Polish word order doesn’t determinate the meaning the way it does in English. It’s the a added to the word that shows kot is the object of the sentence.
Polish use cases to express many functions. Some of these roles are crucial for everyday situations, so learning Polish you should familiarize yourself with the cases and their functions as soon as it is possible.

Polish cases and their functions

MIANOWNIK (nominative)

– subject of a sentence e.g. Ania je obiad., Ona ma psa.
– after ‘to’ (categorisation) e.g. Kasia to nowa studentka., Filip to przystojny mężczyzna.
– to express a comparison (after the word ‘jak’) e.g. On jest głodny jak wilk.

BIERNIK (accusative)

– object in affirmative sentences e.g Mam brata.; Czytam książkę.
– with the following prepositions: przez, po (as ‘to pick up’), na (with verbs of motion) e.g. przejść przez ulicę, iść po kawę, iść na kolację
– expressing the time: with days of the week (w poniedziałek, w środę) and in certain phrases (cały dzień, całą dobę, za godzinę)

DOPEŁNIACZ (genitive)

– to express negation e.g. Nie mam książki., Nie lubię sera żółtego.
– to express ownership e.g. samochód mojego brata, koleżanka mojej dziewczyny, ściana domu
– with specified and unspecified quantity e.g. kubek herbaty, kawałek ciasta, dużo pracy
– with the following prepositions: niedaleko (near), bez (without), dla (for), do (to, into), od (from), koło/obok (near, by), podczas (during), wzdłuż (along), z/ze (from) e.g. bez mleka,  dla mojej mamy,  niedaleko parku, do pracy, koło samochodu, podczas wykładu, z Polski
–  with certain verbs expressing absence or lack of something: szukać (to look for, to search), potrzebować (to need), uczyć się (to learn), zapomnieć (to forget), życzyć (to wish), oczekiwać (to expect), słuchać (to listen) and few more e.g. uczę się języka polskiego, szukam mojej książki, życzę Ci miłego dnia, słucham muzyki, potrzebuję nowego samochodu, zapomniałem portfela

NARZĘDNIK (instrumental)

– to express professions, relationships or nationalities (combined with the verb ‘być’) e.g. On jest studentem.
– combined with the preposition ‘z’ (with) e.g. kawa z mlekiem
– to express the tool or instrument you use e.g. piszę długopisem, jadę autobusem
– in combination with several verbs e.g. interesuję się sportem
– with the following prepositions: nad, przed, pod, za, między e.g. nad morzem, pod stołem

MIEJSCOWNIK (locative)

– after following prepositions: w (in), na (on), po (after, on), o (about), przy (next to) e.g. w Polsce, na uniwersytecie, po obiedzie, o pracy, przy domu
– to express location, time, purpose

CELOWNIK (dative)

– in impersonal phrases like: miło mi, zimno mi, gorąco Ci, dziecku jest niedobrze
– to express a recipient e.g. Pomogę ci., Daj dziecku zabawkę.

– with certain verbs: przeszkadzać (to disturb), pomagać (to help), zazdrościć (to envy), wierzyć (to believe) e.g. Nie przeszkadzaj ojcu., Pomagam mamie., Zazdroszczę jej., Wierzę ci!
– after following prepositions: dzięki (thanks to), przeciwko (against), wbrew (against, despite, in spite of)

WOŁACZ (vocative)

– to address someone
How can you remember it all – the usage and the endings? Well, it takes time and a lot of practise. The best idea is to find few examples, including our favourite food, familiar names or hobbies, to form short sentences or phrases to learn. Good luck!